انواع ولو
در ابتدا بهتر است به بررسی بیشتر شیرآلات صنعتی یا انواع ولو (Valve) ، تجهیزاتی می باشند که به منظور توقف کردن، راه‌اندازی و تنظیم نمودن جریان در سیستم‌های پایپینگ مورد استفاده ی بسیار زیادی قرار می‌گیرند. از مهمترین قابلیت‌های ولوها و شیرالات صنعتی می‌توانید به باز و بسته کردن مسیر جریان (مانند یک کلید)، افزایش دادن و کاهش دادن دبی (تنظیم کننده سرعت جریان)، تنظیم فشار، تنظیم دما، جدا کردن یک بخش سیستم از بخش‌های دیگر (ایزولاسیون)، محافظت کردن از سیستم هایی در شرایطی بسیار بحرانی، یک‌طرفه نمودن مسیر و برعکس کردن جهت جریان اشاره ای داشته باشیم.
انواع ولو و انواع شیرآلات مورد استفاده کردن در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی یا اصطلاحا پایپینگ، با عنوان انواع ولو ها شناخته خواهند شد. انواع ولوها، یکی از مهمترین المان‌های بسیار کلیدی در سایر شبکه های لوله‌کشی صنایع بسیار مختلف به شمار خواهند رفت. از این جهت، مهندسان پایپینگ، نگاه بسیار ویژه‌ای به طراحی مناسب‌ترین انواع ولو با توجه بسیار زیاد به کاربری مورد نظر خود را خواهند داشت.
انواع ولو ها را نام ببرید؟
تقسیم‌بندی انواع ولو های موجود در بازار بر اساس معیارهای بسیار متفاوت و مختلفی همانند عملکرد ولو در سایر سیستم ها، مکانیزم حرکت المان مسدود کننده، منبع انرژی عملگر ها، اتصالات و نوع المان مسدود کننده انجام خواهد گرفت؛ با توجه به این معیارهایی که نام بردیم انواع ولو ها عبارت می باشند از:
انواع ولو بر اساس مکانیزم حرکت المان مسدود کننده جریان:
- شیر های خطی
- با عملگر دورانی
- با عملگر محوری
- شیرالات دورانی
- با چرخش یک چهارم یا 90 درجه
- با چرخش بیشتر یا کمتر از 90 درجه
انواع ولو بر اساس عملکرد در سیستم ها:
- شیر های کاملا ایزوله یا شیر ایزولاسیون
- شیر های کنترل یا شیر تنظیم کننده
- شیرالات اطمینان یا شیر ایمنی
- شیرالات بدون بازگشت
- شیرالات با عملکرد ویژه
انواع ولو بر اساس انواع اتصالات:
- شیر رزوه ای یا شیر پیچی
- شیر فلنج دار
- شیر جوشی
- شیر ساکت ولد
- شیر ویفری و شیر لاگ
انواع ولو بر اساس مکانیزم عملگر
- شیر های دستی
- شیر های دارای منبع تغذیه
- شیرالات خودکار
انواع ولو بر اساس نوع المان های مسدود کننده:
- شیرالات کشویی
- شیر های توپی
- شیر های سماوری
- شیرالات پیستونی
- شیرالات دیافراگمی
- شیر پروانه ای
- شیر گلویی
- شیر کروی
- شیر سوزنی
- شیر تخلیه کننده فشار
- شیر یک‌طرفه
انواع ولو بر اساس مکانیزم حرکت المان مسدود کننده جریان
تغییر کردن وضعیت های عملگر یا اکچویتور شیر به شکل دستی، با منبع انرژی یا کاملا خودکار، موجب حرکت ساقه و المان های مسدود کننده (دیسک، میله یا ماده انعطاف‌پذیر) خواهد شد. این حرکتی گفتیم، امکان توقف، راه‌اندازی یا تنظیم جریان سیال را فراهم می‌آورد. با توجه داشتن به نحوه جابجایی دیسک می‌توانید انواع ولو را به دو گروه بسیار کلی ولو با حرکت های خطی و ولو با حرکت دورانی تقسیم‌بندی نمایید.
انواع ولو با حرکت خطی را نام ببرید؟
شیرالات با حرکت های خطی» (Linear Motion Valve) بر مبنای جابجایی المان مسدود کننده در مسیری کاملا مستقیم (عمود بر مسیر جریان سیال) کار می نمایند. این جابجایی کاملا مستقیم یا خطی موجب توقف کردن، راه‌اندازی یا تنظیم جریان سیالات خواهد شد؛ فعال‌سازی حرکت های خطی المان مسدود کننده در این مدل ها از شیرالات صنعتی با جابجایی نمودن محوری یا دورانی عملگر صورت خواهد گرفت.
شیر دیافراگمی (شیر خطی با عملگر دورانی) در وضعیت باز و بسته وجود دارد؛ به طور بسیار کلی، سرعت تغییر کردن وضعیت های جریان در شیرالات خطی نسبت به شیرهای دورانی بسیار کمتر بوده است. البته این شیرهای صنعتی، از دقت و ثبات بسیار بیشتری بهره خواهند برد؛ المان های مسدود کننده این شیرالات، در هنگام قرارگیری در وضعیت های باز، به طور بسیار کامل از مسیر جریان خارج خواهند شد.
انواع ولو خطی با عملگر دورانی
شیرالات خطی با عملگر های دورانی از چرخش یک ساقه ای روزه‌دار برای جابجا کردن المان های مسدود کننده جریان استفاده ی بسیار زیادی می‌شوند. فلکه، یکی از متداول ترین عملگرهای مورد استفاده در این نوع شیرهای صنعتی بوده است. از انواع بسیار مختلف ولو خطی با عملگر دورانی می‌توان به شیرالات کشویی، شیر کروی، شیر دیافراگمی، شیر سوزنی و شیر گلویی اشاره ای داشته باشیم؛ این شیرهای صنعتی، در اغلب موارد به منظور کنترل جریان مورد استفاده ی بسیار زیادی قرار خواهد گرفت.
انواع ولو خطی با عملگر محوری کدام اند؟
در شیرالات خطی با عملگرهای محوری، جابجایی المان های مسدود کننده بوسیله ی نیروی پنوماتیکی یا الکترومغناطیسی در یک محور بسیار مشخص انجام خواهد گرفت. شیرهای کواکسیال (هم محور)، شیرهای زاویه ای و شیرهای برقی (سلونوئیدی) از انواع بسیار مختلفی از ولو خطی با عملگر محوری به شمار خواهند رفت؛ سرعت و تندوری عملگر در این مدل ها از انواع ولو بیشتر از ولوهای دارای عملگر دورانی می باشد.
ولوهای دارای عملگر محوری برای توقف نمودن یا راه‌اندازی کردن جریان سیالات بسیار مختلف مورد استفاده ی بسیار زیادی قرار خواهد گرفت و در تنظیم جریان اصلا کاربردی نخواهد داشت.
انواع ولو با حرکت دورانی یا شیر با حرکت یک چهارم
شیرالات با حرکت هایی دورانی» (Rotary Motion Valve)، طی حرکت های دورانی المان مسدود کننده، جریان سیالات را توقف می نمایند، راه‌اندازی یا تنظیم جریان را اعمال می دارند. در این نوع از ولو ها، از یک دیسک به عنوان المانی مسدود کننده در مسیرهای بسیار مستقیم جریان استفاده ی بسیار زیادی می‌شود. در بیشتر موارد، چرخش یک چهارم یا 90 درجه‌ای عملگر، دیسک را در وضعیت باز یا بسته قرار خواهد داد.
برخی از انواع valve با حرکت های دورانی در بازه ای بسیار کمتر یا بیشتر از 90 درجه تغییر وضعیت خواهند داد. در این نوع از شیرهای صنعتی می‌توانید از عملگرهای دستگیره‌ای یا فلکه‌ای استفاده ی بسیار زیادی کرد.
شیر پروانه ای (شیر با حرکت دورانی) با عملگر فلکه‌ای در وضعیت نیمه باز:
شیرالات صنعتی با چرخش یک چهارم در زاویه 0 درجه به طور کامل بسته و در زاویه 90 درجه به طور کامل باز خواهند شد. سرعت تغییر وضعیت های اساسی ولو ها با حرکتی کاملا دورانی بسیار بیشتر از ولو با حرکت خطی می باشند.
از پرکاربردترین انواع شیرالات: دورانی می‌توان به شیر توپی، شیر سماوری، شیر پروانه ای و شیر یک طرفه اشاره ای داشته باشیم. در برخی از تقسیم‌بندی‌ها، شیرهای دورانی با شیرهای 90 درجه‌ای در دو گروه کاملا مجزا از هم قرار خواهند گرفت. به عنوان نمونه: شیرالات پروانه‌ای از انواع ولو دورانی و یک چهارم در نظر گرفته خواهند شد. در صورتی که شیرالات دارای دیسک لولایی (مانند شیر یک طرفه)، در گروه شیرالات دورانی قرار می‌گیرند.
ولو ایزوله یا ولو ایزولاسیون را تعریف کنید؟
شیرالات ایزوله یا شیرهای ایزولاسیون، وسیله‌ای می باشد که به منظور توقف جریان سیالات بسیار مختلف در محل های بسیار مشخصی از سیستم پایپینگ و انجام گرفتن عملیات نگهداری یا مقاصد بسیار ایمنی مورد استفاده ی بسیار زیادی قرار خواهند گرفت. این نوع از انواع ولو ها در تعیین کردن مسیر های حرکت جریان و اتصال تجهیزات خروجی به سیستم لوله‌کشی نیز کاربرد بسیار زیادی دارد.
ایزوله بودن یک ولو، نشان‌دهنده وظیفه آن در سیستم ها می باشد و اشاره‌ای به ساختار آن ها هرگز نداشته است. به همین علت، بسیاری از انواع valve در گروه ولو ایزولاسیون قرار خواهند گرفت. در برخی از موارد، به این شیرآلات، «بلاک ولو» (Block Valve) نیز نام داده اند.