کاک ولو
کاک ولو چیست؟ شیرهای بکار رفته در صنایع با نام Valve، قطعاتی هستند که برای راه اندازی و متوقف نمودن انواع مختلف سیستم های پایپینگ استفاده می شوند. ولو ها جهت بسته و باز کردن مسیر جریان، کاهش و افزایش دبی یا تنظیم کردن سرعت جریان، در برخی موارد تنظیم دما، ایزولاسیون یا جداسازی بخشیاز سیستم از سایر بخش ها، مراقبت از سیستم در موقعیت بحرانی، یکسویه کردن مسیر و بالعکس سازی جهت جریان استفاده می شوند.
در بعضی از مواقع، شیرآلات به کار رفته در سیستم لوله‌کشی به جهت انجام فعالیت مورد استفاده است که انواع ولو معرفی شده در قسمت های پیشین قابل انجام نمی باشد. از انواع valve ولو شامل: شیر سوپاپ مکش، شیر چند راهه، شیر کور و شیر شناور، شیر گیوتینی و شیر کاک… می باشد.
کاک ولو چیست؟
از ویژگی های تاثیرگذار بر کیفیت و عملکرد انواع مختلفی از ولو ، اتصالات کاربردی جهت نصب آن ها در سیستم پایپینگ می باشد. شیوه های گوناگونی جهت اتصال کاک ولو به لوله ها وجود دارد. شیرآلات با استفاده از اتصال ویفری، پیچی یا روزه‌دار، فلنجی، جوشی، ساکت ولد و لاگ در شبکه های لوله‌کشی نصب می شود. هر کدام از این ارتباطات برای ولوها و شرایط عملیاتی مطلوب است.
دسته ای از کاک ولو ها هستند که برای ارسال به کارگاه، امکان خروج از سرویس را ندارند؛ به همین علت به کمک این تجهیز می توان مشکلات را در همان فضای استقرار برطرف کرد و از طرف دیگر،گریس بکار رفته در کاک ولو ها هزینه بسیار بالایی دارد که در مدت زمان طولانی می تواند هزینه قابل توجهی را به گردن سازمان بیندازد ولی بهره برداری از امکانات این سیستم می تواند از هزینه ها پیشگیری کند همچنین مدت زمان ری استارت دوباره کاک ولو را از حداقل 4 روز به 30 ذقیقه کاهش دهد.
کاربرد کاک ولو در آب بندی
تمامی شیرآلات صنعتی توانایی همسانی در آبندی را ندارند و از لحاظ آبندی به انواع متفاوتی دسته بندی می شوند. این ولو ها دو طبقه ی اصلی متال سیت یا نشیمن گاه فلزی همچنین سافت سیت یا نشیمن گاه نرم دسته بندی می‌شوند.
آب‌بندی در ولوهای فلزی و کاک ولو که به صورت فلز بر روی فلز می باشد سخت تر است و احتیاج به دو سطح تماما صاف و صیقلی از فلز را دارد. در این فرآیند آبندی توسط استانداردها میزانی نشتی وجود دارد. از محاسن این آبندی میزان استقامت تحمل دما و فشار کاری بسیار زیاد همچنین عدم تخریب بوسیله مواد ساینده در کاک ولو اشاره ای کرد.
در آب‌بندی نرم، کاک ولو غالبا دارای جنس منعطف و صیقلی مثل PTFE که تفلون نامیده می‌شود، روی یک سطح صیقلی و سخت کاری شده کاربرد زیادی خواهد داشت. این نوع آبندی بسیار دقیق است و بوسیله استانداردها هیچ میزانی از نشتی در این مدل از ولوها غیر مجازند. از مزیت های کاک ولو، دقت آب‌بندی و نداشتن نشتی می باشد.
در نشت داخلی، شیرها از قسمت کنار استم هم دچار نشتی خواهند شد، برای آبندی ولوها از قسمت استم، نوعی الیاف از جنس پنبه نسوز و گرافیت استفاده ی بسیاری می‌گردد. این پکینگ ها در کاک ولو بصورت دایره هایی بریده می‌شود و درون شیاری جنب استم قرار می گیرد و توسط مجموعه ی گلند فشرده می شوند. محکم کردن مهره های گلند سبب بالا رفتن قدرت مورد نیاز جهت باز و بسته کردن ولو و سفت نبودن آن هم باعث نشتی از ناحیه ساقه یا استم در کاک ولو می شود، در برخی موارد که هیچ نوع نشتی از قسمت استم مجاز نمی باشد و سیال داخلی شدیدا خطرناک است. از ولو های ویژه ای به اسم شیرهای دیافراگمی استفاده خواهد شدکه این نوع، سیال با دیافراگم یا صفحه ای که از جنس فلز است. از بخش بانت ولو جدا می گردد و امکان نشتی در این شیرها بسیار پایین می آید.
قسمت های اصلی کاک ولو
-
محفظه یا بدنه
بدنه ی ولو یک محفظه درون تهی جهت عبور سیال است که باید تحمل میزان فشار سیال را داشته باشد و به خط لوله نصب شود و حاوی اجزای داخلی یا تریم ولو است. جنس بدنه احتمالا فلزی یا پلاستیکی است. برای ساختار بدنه از مواد اولیه مخلفی چون برنج، برنز، چدن، فولاد و فولاد ضد زنگ استفاده می کنیم. بیشتر شیرهای مورد استفاده در نفت و گاز از جنس فولاد با گرید WCB می باشند. در خط های اسید سولفوریک که به شدت خورنده اند، از آلیاژ Alloy 20 استفاده می‌شود. از ولو با جنس Hastelloy برای دمای بالا و نیروگاه های هسته ای و از ولوهای با جنس Inconel در خط های هیدروژنی استفاده می شود. از ولوهای پلاستیکی در کاربردهای فشار پایین استفاده می شود.
-
کلاهک، درپوش(Bonnet)
در پوش قطعه ی مکمل مجموعه بدنه می باشد که به شکل اتصال رزوه‌ای در ولو های کوچک یا فلنجی به بدنه متصل می شود. در اکثر موارد ساقه (stem) از میان این قطعه عبور می‌کند. بعد از قرار دادن اجزای داخلی شیر جهت بستن بدنه و نگه داشتن همه ی آن از کلاهک استفاده می‌گردد. بیش تر شیرآلات از جمله شیرهای سماوری یا توپی فاقد درپوش هستند. به این دلیل که مکانیزم سر هم بندی اجزای آن به شکل دیگری می باشد.
-
هندل/ هندویل یا عمل گر(Handle/Hand-Wheel or Actuator)
هندل، اهرم ای است که توسط آن شیر را از بیرون باز یا بسته می کنیم . هندویل دسته ای به شکل چرخ یا فرمان می باشد که با چرخاندن آن با دست، شیر باز و بسته می شود. ولوی خودکار یا اتوماتیک بدون هندل یا هندویل هستند، اگر چه بعضی گونه ها ممکن است برای مواقع اضطراری شامل اهرمی دستی هم باشند.
عملگر، سیستمی می باشد که به کمک آن شیر را از بیرون و از راه دور یا نزدیک، باز یا بسته نمود. گونه ای از شیرها مثل شیر یکسویه فاقد هرگونه هندویل یا عملگری می باشند. مکانیزم عملکرد آن ها به صورت داخلی و اتوماتیک می باشد.
-
مهره هندویل
در کاک ولو مهره‌ای وجود دارد که هندویل به استم محکم می شود و جنس آن از فولاد ساده کربنی می باشد.
-
مسدود کننده جریان(Obturator)
قسمتی از شیر که وظیفه ی قطع و وصل، تنظیم یا انحراف جریان را بر عهده دار است. این تجهیز در شیر توپی کروی، بویژه در شیر کاک های مخروطی شکل در شیر دروازه‌ی گویی شکل یا صفحه‌ای سوراخ دار through-Conduit است. در شیر بشقابی و شیر یکسویه به صورت دیسک می باشد.
-
نشیمن گاهدر کاک ولو
قسمت های داخلی محفظه کاک ولو که در اثر تماس عضو مسدود کننده جریان با آن، شیر عمل آبندی را انجام خواهد داد، نشیمن گاه یا سیت است. بدانیم اگر که شیر بسته باشد، مسدود کننده مجرا با سیت در تماس می باشد. سطوح سیت که در آبندی ایفای نقش می کنند بخشی از تریم می باشند.
-
ساقه Stem در کاک ولو
ساقه، در کاک ولو شفت یا استم به قطعه‌ای گویند که عهده دار انتقال نیرو از سوی اپراتور به قسمت مسدودکننده جریان می باشد. این قطعه دارای یک یا چند بخش است، حداقل قطر استم در شیرآلات دروازه ای در فهرست استاندارد API-600 است رزوه‌های استم از مدل دنده ذوزنقه‌ای که انتقال قدرت هستند و دنده‌ها به طور چپ گرد اند تا در زمان دوران هندویل در جهت عقربه های ساعت شیر بسته شود.دیزاین پایینی استم باید به صورتی باشد که زمانی که شیر در سرویس می باشد، دیسک در جای خود نچرخد و استم از دیسک جدا نشود.
-
پکینگدر کاک ولو
پکینگ ها مسوول آبندی دور تا دور استم در کاک ولو می باشد. این کار با فشرده سازی بوسیله ی گلند صورت می پذیرد، موقعیت قرارگیری آن‌ها STUFFING BOX است. شمارشان نباید کمتر از پنج حلقه باشد. اندازه ی پکینگ ها و میزان لقی شان در استاندارد API-600 است.
-
نشانگر موقعیت
تجهیزی است که پوزیشن عضو کنترل جریان را از خارج شیر نشان می دهد.
برای خرید شیر سوزنی , خرید شیر دروازه ای , خرید شیر دیافراگمی , خرید شیر کروی , قیمت شیر توپی به لینک مربوطه مراجعه کنید.
